Yeni başlayanlar için A'dan Z'ye kripto ve blok zinciri
HesapLedger Live'da bulunan hesaplar kripto bakiyelerinizi takip etmenizi sağlar ve fon almak için paylaşılabilecek adresler oluşturabilir. |
AdresBir blok zinciriyle güvence altına alınan bir cüzdanı temsil eden bir karakter dizesi (genellikle harfler ve sayılar). Adresler, kripto fonları almak için herkesle güvenle paylaşılabilir. |
AirdropFarkındalığı artırmak veya arzı dağıtmak için cüzdan adreslerine coin veya token göndermeyi içeren bir dağıtım mekanizması. Toz saldırısı ile karıştırılmamalıdır. |
BEP2Binance Chain tarafından çıkarılan ve güvence altına alınan bir token. BEP20 ile karıştırılmamalıdır. |
BEP20Binance Smart Chain tarafından çıkarılan ve güvence altına alınan bir token. BEP2 ile karıştırılmamalıdır. |
Binance ChainBinance tarafından 2019'da kullanıma sunulan ve Binance'in alım satım faaliyetlerini merkeziyetsiz bir hâle getirmek için tasarlanmış bir blok zinciri. Binance Chain ayrıca BEP2 token'larının oluşturulmasını ve transferini de destekler. |
Binance Smart ChainBinance tarafından 2020'de kullanıma sunulan bir akıllı sözleşme blok zinciri. Ethereum'a benzer, ancak hisse ispatı (PoS) ile çalışır ve hızlı işlem süresi için optimize edilmiştir. Binance Smart Chain ayrıca BEP20 token'larının oluşturulmasını ve transferini de destekler. |
BIPBitcoin protokolünde değişiklik önermek için standartlaştırılmış bir yol olup Bitcoin Improvement Proposal (Bitcoin'i İyileştirme Önerisi) ifadesinin kısaltmasıdır. |
BIP39Bir seed'i kolayca hatırlayabileceğiniz 12/18/24 kelimelik bir diziye dönüştürmek için kullanılan standart bir teknik. |
Bitcoinİlk merkeziyetsiz kripto para. Bitcoin, 2009 yılında çifte harcama sorununu çözen eşler arası (P2P) elektronik nakit sistemi olarak çıkarılmıştır. |
BlokBir blok zincirinde kaydedilen bir kripto işlemleri paketi. |
Blok yaratım süresiBir kripto ağında yeni bir blokun tamamlanması için geçen ortalama süre. Bitcoin'de yeni blokların üretilmesi ortalama 10 dakika civarında sürer. |
Blok zinciriŞeffaflık, sağlamlık ve merkeziyetsizlik için optimize edilmiş bir veri yapısı. |
CoinBir kripto ağının yerel kripto parası. Örneğin, ETH, Ethereum ağının yerel coin'idir ve BTC de Bitcoin ağının yerel coin'idir. Token ile karıştırılmamalıdır. |
Soğuk cüzdanÖzel anahtarları çevrim dışı tutan bir tür kripto cüzdanı. Soğuk cüzdanlar, kripto para saklamanın en güvenli şeklidir. Ledger cihazları soğuk cüzdan kategorisindedir. |
OnayBir bloka dâhil edilmiş bir işlem onaylanmış kabul edilir. Sonraki her blok başka bir onaydır ve işlemi daha da kesinleştirir. |
Karşı değerBir kripto paranın itibari veya başka bir kripto para cinsinden ifade edilen değeri. |
DappBir kripto ağına bağlanabilen ve akıllı sözleşmeleri çalıştırabilen bir uygulama. |
DeFiMerkeziyetsiz Finans (DeFi), finans sistemini bir blok zincir altyapısında yeniden oluşturmayı hedefleyen açık kaynaklı bir projedir. Merkeziyetçi Finansın (CeFi) tam tersidir. |
Türetme YoluLedger cihazınıza bir anahtar ağacında belirli bir anahtarın nasıl türetileceğini belirten, endekse benzer bir veri parçası. |
DEXBir merkeziyetsiz kripto para borsası (DEX), kripto varlıklar için custodial (emanete dayalı) olmayan bir piyasadır. DEX kullanıcıları, kripto varlıkları merkezi bir üçüncü taraf aracılığıyla yatırmaya gerek kalmadan doğrudan bir cüzdandan diğerine aktarabilir. |
Dijital İmzaBir hesapta veya adreste saklanan kripto fonlarını harcamak için gereken bir veri parçası. Elle yazılan geleneksel imzanın aksine, dijital imza bir kişiye değil, özel bir anahtara bağlanır. |
ERC20 token'ıEthereum ağı tarafından çıkarılan ve güvence altına alınan bir token. BEP20 ile karıştırılmamalıdır. |
Ether (ETH)Ethereum'un yerel kripto parası. Gas ücretlerini ödemek için ve değer saklama aracı olarak kullanılabilir. |
Ethereum2015'te kullanıma açılan genel amaçlı bir akıllı sözleşme blok zinciri. Şu anda kripto dünyasındaki en büyük DeFi ekosisteminin evidir. |
Kripto para borsasıKripto paraları alıp satabileceğiniz bir yer. Bazı kripto para borsaları türev piyasası, staking, muhafaza, vb. ekstra hizmetler de sunar. Kripto para borsaları merkezi (CEX) veya merkeziyetsiz (DEX) olabilir. CEX kullanıcılarının alım satım yapmadan önce varlıklarını kripto para borsasına yatırmaları gerekirken, DEX ise doğrudan Ledger cüzdanınızdan alım satım yapmanıza izin verebilir. |
TarayıcıBir blok zincirinin görsel bir temsili. İşlemleri takip etmek ve hesaplarla adresleri aramak için kullanılır. |
İtibari paraBir devlet tarafından çıkarılan ve kullanımı zorunlu tutulan para (örneğin USD, EUR, RMB, vb.). |
KesinlikBir kripto işleminin tersine çevrilmeyeceğine dair olasılıksal bir garanti. |
GasGas, Ethereum gibi bazı blok zincirlere güç veren bir dijital yakıt olarak düşünülebilir. Özellikle de gas, belirli bir kripto işlemini yürütmek için gereken hesaplama adımlarının sayısını ölçen bir birimdir. Bir adım ne kadar karmaşık olursa, o kadar fazla gas gerektirir. |
Gas limitiBir kullanıcının belirli bir işlemi gerçekleştirmek için ödemeye istekli olduğu maksimum gas birimi miktarı. Gas limitinin çok düşük tutulması, bazı karmaşık işlemlerin “benzininin bitmesine” ve başarısız olmasına neden olur. |
Gas ücretiBir kullanıcının 1 birim gas için ödemeye hazır olduğu ücret. Gas ücreti genellikle kripto ağının yerel kripto para biriminde ödenir. Örneğin Ethereum'da gas her zaman ETH ile ödenir. |
GweiEther (ETH) kripto parasının en küçük birimi. 1 gwei = 0.000000001 ETH. |
YarılanmaBitcoin ve Bitcoin benzeri kripto ağlarında sabit kodlanmış blok ödülünün otomatikman %50 düşürülmesi. Bitcoin'de yarılanma, üretilen her 210.000 blokta bir (kabaca her 4 yılda bir) veya 21.000.000 Bitcoin çıkarılana kadar gerçekleşir. Bitcoin blok ödülü şu anda, üretilen blok başına 6,25 BTC'dir. |
Hard Fork (sert çatallanma)Bir kripto ağının kurallarında, önceki kurallarla uyumlu olmayan bir değişiklik. Hard fork bir ağın bölünmesine ve rakip bir kripto paranın oluşmasına neden olabilir. |
HashBir hash (kriptografik özet) fonksiyonu tarafından verilen değer, genellikle harfler ve sayılardan oluşan sabit boyutlu bir dizedir. |
Hash FonksiyonuRastgele boyuttaki verileri sabit boyutlu hash'lerle (kriptografik özet) eşlemek için kullanılabilen matematiksel bir tek yönlü fonksiyon (örneğin SHA256). Aynı girdi her zaman aynı hash'i üretir. |
Hierarchical Deterministic (HD) cüzdanLedger Nano cihazlarını da içeren bir kripto cüzdan kategorisi. HD cüzdanlar seed olarak adlandırılan rastgele bir sayı oluşturur ve ardından ağaç şeklinde düzenlenen çok büyük sayıda özel anahtarlar elde etmek için bu seed'i kullanır. Özel anahtarlar kripto fonlarını güvence altına almak için kullanılır ve cihazın Secure Element'i (Güvenli Öge) içinde saklanır. |
Sıcak cüzdanİnternete bağlı bir tür kripto para cüzdanı. Sıcak cüzdanlar genellikle soğuk cüzdanlardan daha az güvenlidir. Soğuk cüzdanlarla karıştırılmamalıdır. |
Lightning NetworkBitcoin blok zincirinin "üstünde" inşa edilmiş Bitcoin blok zinciri tarafından güvence altına alınan bir katman ağından oluşan, Bitcoin için bir ölçeklendirme çözümü. Lightning Network, Lightning ile uyumlu cüzdanlar arasında çok hızlı değer transferlerine olanak verir. |
LikiditeBir piyasanın ne kadar derin olduğuna dair bir ölçü. Likit piyasalar genellikle daha iyi fiyatlar sunar ve likit olmayan piyasalara göre daha büyük satın alma ve satış emirlerini karşılayabilir. |
MetaMaskKullanıcıların Ethereum, Binance Smart Chain ve Avalanche gibi ağlardaki dApp'lerle etkileşime girebilmeleri için özel olarak tasarlanmış olan, popüler bir kripto cüzdan uygulaması. Ledger Live uygulamasına alternatif olarak da kullanılabilir. |
TaşınmaTakas olarak da bilinen taşınma, bir kripto para yeni bir blok zinciri üzerinde konuşlandığında veya aynı blok zincirindeki yeni bir adrese geçtiğinde gerçekleşir. Taşınmalar genellikle kripto para sahiplerinin eski kripto paralarını yeni kripto para ile takas etmelerini gerektirir. |
Madenciİşi bir kripto ağındaki işlemleri düzenlemek ve işlemek olan, kâr amacı güden özel bir işletme veya kişi. |
MadencilikKripto işlemlerini bir blok içerisinde düzenleme ve ardından blokun ağın geri kalanı tarafından kabul edilmesi için zor bir matematiksel bulmacayı çözme eylemi. Bitcoin madenciliği birçok özel ekipman gerektirir. |
NFTBir blok zincir ağında benzersiz bir şeyi kripto varlık olarak temsil etmenin bir yolu. Özellikle Ethereum'da, NFT'ler ERC721 standardı adı verilen bir dizi kurala göre oluşturulur ve aktarılır. |
Node (Düğüm)Genellikle bir ağ içinde veri oluşturma, alma ve iletme imkânına sahip bir bağlantı noktası. Kripto ağlarında, node'lar bir ağdaki işlem geçmişinin bir kısmını veya tamamını da depolar. |
NonceBelirli bir kripto hesabı tarafından gerçekleştirilen işlem sayısını takip eden dijital bir sayaç. |
PassphraseLedger kullanıcılarına sunulan, isteğe bağlı bir güvenlik özelliği. Uygulamada passphrase, güvenliğini artırmak amacıyla bir kurtarma ifadesini şifrelemek için kullanılan 25. sözcük olur. Passphrase'in kaybedilmesi, tüm kurtarma ifadesinin kaybına neden olacaktır. |
PIN koduLedger aygıtınıza erişimi koruyan 4-8 basamaklı bir sayı. Aygıtınızda PIN kodunu üç kez yanlış girmeniz aygıtınızın fabrika ayarlarına sıfırlanmasını tetikler. Kurtarma ifadesi veya passphrase ile karıştırılmamalıdır. |
GizlilikKişisel verilerinizi saklama ve koruma hakkı. |
Sıcak cüzdanİnternete bağlı bir tür kripto para cüzdanı. Sıcak cüzdanlar genellikle soğuk cüzdanlardan daha az güvenlidir. |
Özel anahtarBelirli bir kripto adresi veya hesaptan yapılan harcamaları kontrol eden sabit boyutlu bir karakter dizesi. Bir hesabın veya adresin özel anahtarına sahip herkes, orada saklanan fonları harcamak için işlemleri imzalayabilir. Açık anahtarlarla karıştırılmamalıdır. |
Hisse İspatı (Proof of Stake, PoS)Madenciliğin özel donanımlar çalıştırmak yerine coin staking yoluyla yapıldığı bir konsensüs mekanizması. İş ispatı (Proof of Work, PoW) ile karıştırılmamalıdır. |
İş İspatı (Proof of Work, PoW)Madenciliğin özel donanımları çalıştırarak yapıldığı bir konsensüs mekanizması. Hisse ispatı (Proof of Stake, PoS) ile karıştırılmamalıdır. |
Açık anahtarBir özel anahtarın ürettiği imzaları doğrulamak için kullanılabilen, o özel anahtardan hesaplanan sabit boyutlu bir karakter dizesi. |
Kurtarma ifadesiAnımsatıcı ifade olarak da bilinen kurtarma ifadesi, kurulum sırasında yeni bir Ledger aygıtı tarafından oluşturulan 24 kelimelik bir dizidir. Tüm kurtarma kelimeleri BIP-39 listesi adı verilen standart bir listeden rastgele seçilir. Kurtarma ifadeleri, özel anahtarların hesaplanabileceği, seed (tohum) adı verilen rastgele bir sayı oluşturmak için kodlanır. Bir kurtarma ifadesine erişim kazanan herkes, o ifade tarafından güvence altına alınan fonlara erişebilir. Bu nedenle, kurtarma ifadesini gizli ve güvende tutmak önemlidir. |
Satoshi NakamotoBitcoin'in anonim yaratıcısı/yaratıcıları. Satoshi 2011 yılında Bitcoin projesinden ayrılmıştır. |
Secure Element (Güvenli Öge)Tüm Ledger aygıtlarında bulunan güvenli bir mikroçip. Bir güvenli ögenin asıl işlevi seed'inizi ve özel anahtarlarınızı güvenli bir şekilde saklamaktır. |
Seed (Tohum)Ledger aygıtınız tarafından oluşturulan ve insan tarafından okunabilir bir kurtarma ifadesi olarak kodlanmış rastgele bir sayı. Seed bir ana özel anahtar türetmek, bu ana özel anahtar da coin'lerinizi güvence altına alan alt özel anahtarları türetmek için kullanılır. Kurtarma ifadesi ile karıştırılmamalıdır. |
SegWitBitcoin bloklarının oluşturulma şeklini değiştiren, tartışmalı bir Bitcoin soft fork'u (yumuşak çatallanma). Bu güncelleme etkin bir şekilde biraz daha büyük bloklara yol açmış ve bir yazılım hatasını gidermiştir. Bu da Lightning Network'un oluşturulmasını mümkün kılmıştır. |
Yan zincirGüvenliğini bir üst (genellikle daha büyük) kripto ağından türeten bir kripto ağı. Örneğin, Liquid ağı Bitcoin ağının bir yan zinciridir. |
Akıllı sözleşmeKarmaşık iş mantığının (x ise y) otomatik olarak yürütülmesine olanak veren ve değer transferini programlanabilir kılan, bir blok zincirinde saklanan bir kod parçası. |
Soft fork (yumuşak çatallanma)Bir kripto ağının kurallarında, önceki kurallarla uyumlu olan bir değişiklik. Soft fork'lar Bitcoin protokolünü güncellemek için tercih edilen yoldur. Hard fork (sert çatallanma) ile karıştırılmamalıdır. |
Stake etmek (fiil)Ödüller karşılığında bir kripto ağına bir hizmet (likidite sağlama, konsensüs) sağlamak için belirli miktarda kripto fonunu kilitlemek. |
TakasBir kripto parayı başka bir kripto para ile değiştirmek. Takas aynı kripto ağı içinde veya farklı ağlar arasında (atomik takas) yapılabilir. |
TokenMevcut bir kripto ağının “üstünde” çıkarılan bir kripto para. Token'lar üstünde çıkarıldıkları kripto ağı tarafından güvence altına alınır. |
İşlemİki kripto hesabı arasındaki değer transferini kodlayan dijital bir mesaj. |
TRC10 ve TRC20 token'larıTRON ağı tarafından çıkarılan ve güvence altına alınan token'lar. BEP20 veya ERC20 token'ları ile karıştırılmamalıdır. |
Txidİşlem kimliği (txid), bir kripto ağında gerçekleştirilen bir işlemin hash'idir (kriptografik özet). Txid'ler sıklıkla ağlardaki fonları takip etmek için kullanılır. |
UTXOUnspent Transaction Output (Harcanmayan İşlem Çıktısı) ifadesinin kısaltmasıdır. UTXO modeli, Bitcoin ve Bitcoin benzeri kripto ağları tarafından kullanılan bir muhasebe yöntemidir. Örneğin Bitcoin'de, Ledger hesabınıza her BTC yatırıldığında, bir Bitcoin adresi ve bir bakiye ile temsil edilen benzersiz bir UTXO oluşturulur. Toplam BTC bakiyeniz tüm UTXO'ların toplamıdır. |
XPUBBir Ledger aygıtı tarafından oluşturulan bir açık anahtar ağacını temsil eden bir veri parçası. xPub'lar, Ledger hesaplarına gelen ve bu hesaplardan gönderilen işlemleri takip etmeye yarar. xPub'ınıza sahip herkes işlemlerinizi gizlice izleyebilir, bu nedenle gizli tutulması önemlidir. |